Եղեգնուտի գյուղապետի ժամանակավոր պաշտոնակատարի տեղակալ

Աշոտ Խուրշուդյան

Եղեգնուտի գյուղապետի ժամանակավոր պաշտոնակատարի տեղակալ

Եղեգնուտի գյուղապետի ժամանակավոր պաշտոնակատարի տեղակալ

Աշոտ Խուրշուդյան

Ռազմիկ Մարգարյան
Եղեգնուտի գյուղապետ

Ըստ մարզպետարանի պաշտոնական տեղեկատվության, մարզի 97 համայնքներից 43-ն ունեն պաշտոնական կայքեր, սակայն մեր ուսումնասիրությամբ 43 կայքերից գործում է ընդամենը 26-ը։ Իսկ գործող կայքերի մեծամասնությունը ձևական է։

Օրինակ, Քարակերտ համայնքի պաշտոնական կայքում տեղադրված է ավագանու 2020թ. հուլիսի 3-ի թիվ 26 որոշումը, որով նախատեսվում է համայնքի կարիքները հոգալու համար, գնումներ կազմակերպելու նպատակով, հատկացնել գումար՝ համաձայն հավելվածի։

Նախ՝ աչքի է զարնում այն փաստը, որ համայնքի ղեկավարի առաջարկին ո՛չ կողմ կա, ո՛չ դեմ, ո՛չ ձեռնպահ։ Ամենուր 0-ներ են։ Մյուս կողմից, կայքում հավելված էլ գոյություն չունի և ոչ մի կերպ չի հասկացվում, թե որքա՞ն գումար է ծախսվելու գնումների համար։ Ստացվում է՝ կայքն անլուրջ մի տիրույթ է, որն ստեղծվել է թափանցիկության իմիտացիայի և համայնքի բնակիչների աչքին թոզ փչելու համար։

Մարզպետարանի պաշտոնական կայքից տեղեկանում ենք, որ որոշմանը կողմ են քվեարկել նիստին ներկա ավագանու հինգ անդամները, իսկ հավելվածն այստեղ էլ չհայտնաբերվեց։ Վստահաբար, քարակերտցիները կուզեին իմանալ՝ ի՞նչ գնումների մասին է խոսքը և որքա՞ն գումար է ծախսվելու։ Բայց դա, կարծես թե, «համայնքային գաղտնիք» է։ Մարզպետարանի պաշտոնական կայքում տեղադրված համայնքների ավագանու որոշումներում, որտեղ օգնություններ են բաշխվում, սոցիալական ծրագրեր են իրականացվում, գույքահարկի զիջումներ են արվում, միշտ հղում է կատարվում հավելվածին, որը մեծամասամբ բացակայում է։

Չնայած պաշտոնական կայքերի առկայությանը, նման աշխատաոճ ունի համայնքների գերակշիռ մեծամասնությունը։
Հանրությունը ՏԻՄ աշխատանքից ինչպես անտեղյակ եղել է, այդպես էլ շարունակում է մնալ։ Հաշվետվողականությունից և մասնակցային կառավարումից խոսելն արդեն միամտություն կլինի։

Արմավիրի մարզի համայնքների միավորումը նախատեսված էր դեռ 2 տարի առաջ: Ժամկետները պարբերաբար փոխվեցին, մինչև վրա հասան համաճարակն ու արտակարգ դրությունը։ Վերջնական որոշում դեռ չի կայացվել։ Ենթադրաբար, գործընթացին անդրադարձ կլինի կարանտինից հետո։

ՏԻՄ օրենքի նոր փոփոխությունները ենթադրում են, որ համայնքների միավորումից հետո տեղի է ունենալու միավորված համայնքի ավագանու մեծամասնական ընտրություններ, իսկ համայնքի ղեկավար նշանակելու է ավագանին։ Այս հանգամանքը գրեթե զրոյացնում է գործող համայնքի ղեկավարների պաշտոնավարման շանսերը։
Համավարակի պատճառով ստեղծված անորոշ իրավիճակը, համայնքի ներկա ղեկավարների ճամպրուկային տրամադրությունը նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում, որպեսզի գործող ղեկավարները առավելագույնս օգտագործեն հնարավորությունները՝ գույք օտարելու, դրամական օգնություններ տալու, մեկ անձից գնումներ կատարելու, ուղիղ վաճառքով գույքի օտարման համար և ամեն ինչ հաջորդին հանձնեն զրոյացված։

ՀՀ «ՏԻՄ» մասին օրենքի 11 հոդվածով նախատեսվում է ավագանու նիստ գումարել առնվազն 2 ամիսը մեկ անգամ։
Արմավիրի մարզի Այգեվան համայնքում 2020 թվականի առաջին 8 ամիսների ընթացքում գումարվել է ընդամենը մեկ ավագանու նիստ։ Ավագանին 2020թ. հունվարի 24-ից մինչև սեպտեմբեր անգործության է մատնվել: Բնական է, համայնքապետարանը նույնպես անելիք չի ունեցել։

Պարետը որոշում չի ընդունել արտակարգ դրության պայմաններում ՏԻՄ մարմինների աշխատանքը կասեցնելու մասին, իսկ գյուղապետի բացատրություններն առնվազն օրենքի չիմացության արդյունք են։

ՀՀ ՏԻՄ մասին օրենքի 95 հոդվածից չկարողացանք հասկանալ թե ինչ դերակատարություն ունի մարզպետարանը ՏԻՄ մարմինների աշխատանքների հսկողության առումով։ Նույն օրենքի 96 հոդվածի 1 կետը ինչ որ չափով տալիս է պատասխան, սակայն «կամ» բառը երկընտրանքի առիթ է տալիս։

Հոդված 96.
Իրավական և մասնագիտական հսկողության մարմինները
1. Տեղական ինքնակառավարման մարմինների սեփական լիազորությունների իրականացման նկատմամբ իրավական հսկողությունը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմինը կարող է իրականացնել անմիջականորեն կամ մարզպետների միջոցով` իր հաստատած հարցաշարերի հիման վրա:

Մեր հարցման պատասխանում Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունը միայն հղում է կատարել ՀՀ Սահմանադրության 188 և ՀՀ «ՏԻՄ» մասին օրենքի 95 հոդվածներին։
Ստացվում է ՀՀ ՏԻՄ մասին օրենքի 35 ոդվածով նախատեսված Համայնքի ղեկավարի ընդհանուր լիազորությունների նկատմամբ հսկողություն ոչ մի կերպ չի իրականացվում։ Հենց սա է պատճառը, որ Արմավիրի մարզի շատ ՏԻՄ-ներ ամիսներով ավագանու նիստ չեն գումարում, հասարակությունը անտեղյակ է ՏԻՄ աշխատանքներին, գոյություն չունի մասնակցային կառավարում և հաշվետվողականություն։

Արմավիրի մարզի հասարակության ճնշող մեծամասնությունը տեղյակ չէ, որ մարզի համայնքները միավորվելու են։ Տեղյակ չէ նաև որ գործընթացը համավարակի պատճառով ընդամենը հետաձգվել է։ Շատ քչերը գիտեն, որ համայնքի ղեկավարի ընտրություններ այլևս չեն լինելու և միավորված համայնքի ղեկավար նշանակելու է ավագանին, որը ընտրվելու է համամասնական ընտրակարգով։
Այս գործընթացները մարզի հասարակության համար կարևոր իրադարձություններ են, որին հասարակությունը ոչ միայն չի մասնակցում, այլև անտեղյակ է։